Πηγή
Η προτομή της οργής
ΚΕΙΜΕΝΟ/ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ
Η προτομή της βασίλισσας Νεφερτίτης, που έχει προκαλέσει τον πόλεμο ανάμεσα σε δυο μουσεία.
«Η Ωραία έχει έρθει» και σπέρνει ταραχή, εδώ και 3.500 χρόνια! Είναι η ωραία βασίλισσα της Αμάρνα, εκλεκτή του Θεού Ατόν και σύζυγος του αιρετικού Φαραώ Ακενατόν. Η Νεφερτίτη. Δυο μεγάλα Μουσεία κονταροχτυπιούνται για την προτομή της.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αιγύπτου, ζητάει από το Αιγυπτιακό Μουσείο του Βερολίνου, να του δανείσει την προτομή της βασίλισσας, για τα εγκαίνια του νέου Μουσείου στο Κάιρο και μετά να την επιστρέψει, αλλά οι Γερμανοί αρνούνται.
Η προτομή της βασίλισσας Νεφερτίτης, είναι ένα από τα διασημότερα αρχαιολογικά ευρήματα στον κόσμο, αλλά και τα πλέον αναγνωρίσιμα. Φαίνεται όμως, ότι αυτό το ωραίο κεφάλι της διάσημης βασίλισσας, κουβαλάει το σπέρμα του κακού, από τότε που φτιάχτηκε σε ένα από τα εργαστήρια του οίκου των καλλιτεχνών του Φαραώ, στην πρωτεύουσα Ακετατόν.
Η προτομή της Βασίλισσας Νεφερτίτης, ανήκει στο Μουσείο Altes του Βερολίνου, και φιλοξενείται στο Αιγυπτιακό Μουσείο του Βερολίνου. Ο πόλεμος ξέσπασε, όταν το Αρχαιολογικό Μουσείο του Καΐρου στις αρχές του 2007, ζήτησε επίσημα από το Βερολίνο, δια στόματος του Γενικού Γραμματέα του «Αιγυπτιακού Συμβουλίου Αρχαιοτήτων», του δόκτορα Ζαχί Χαουάς, να δανείσει στην Αίγυπτο την προτομή της Νεφερτίτης, προκειμένου να εκτεθεί στα εγκαίνια του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου του Καΐρου, κοντά στις Πυραμίδες της Γκίζας, που θα γίνουν το 2012.
Οι Γερμανοί, απέφυγαν στην αρχή να απαντήσουν στο αίτημα της Αιγύπτου, αφήνοντας ωστόσο να αιωρείται ότι μπορεί και να ικανοποιήσουν το αίτημα της Αιγύπτου. Έτσι, την Άνοιξη που πέρασε, το περιοδικό Der Spiegel, δημοσίευσε ένα άρθρο στο οποίο υπήρχε ρητή υπόσχεση του εκπρόσωπου του Μουσείου Altes, στον ίδιο τον Πρόεδρο της Αιγύπτου Χόσνι Μουμπάρακ, ότι η προτομή της Νεφερτίτης θα δοθεί δανεική στο Κάιρο, για τα εγκαίνια του Μουσείου. Ο ίδιος άνθρωπος είχε δηλώσει τότε, χαριτολογώντας, ότι «Η κυρία (εννοεί τη βασίλισσα Νεφερτίτη) δεν έχει στερηθεί τα ταξίδια στα 3.000 χρόνια της ζωής της»!
Το βγαλμένο μάτι στην προτομή της βασίλισσας Νεφερτίτης κρύβει μια ιστορία μυστηρίου.
Στις 13 Απριλίου 2007, ο Ζαχί Χαουάς, έγινε έξαλλος όταν το Αιγυπτιακό Μουσείο του Βερολίνου του απάντησε ότι δεν πρόκειται τελικά να δανείσει στην Αίγυπτο την προτομή της Νεφερτίτης.
Η δήλωση που έκανε αμέσως μετά από αυτή την απάντηση των Γερμανών ο Ζαχί Χαουάς, αποτυπώνει και το μέγεθος του θυμού του: «η Αίγυπτος θα μπορούσε να συμμαχήσει με χώρες όπως είναι η Ελλάδα, η Κίνα, η Τουρκία, η Ιταλία, το Μεξικό, η Ινδία, η Συρία και το Ιράκ, έτσι ώστε να υπάρξει μια κοινή συνάντηση εμπειρογνωμόνων, για τη δημιουργία μιας πολυεθνικής εκστρατείας, για την επανάκτηση των μοναδικών αρχαιολογικών θησαυρών τους, που παράνομα μεταφέρθηκαν στο εξωτερικό και τώρα εκτίθενται σε διάφορα μουσεία του κόσμου».
Η δήλωση αυτή, έριξε νέο λάδι στη φωτιά, με αποτέλεσμα να ενταθεί ο πόλεμος ανάμεσα στα δυο Μουσεία, ενώ παράλληλα, έγιναν πολλές διπλωματικές προσπάθειες, προκειμένου να βρεθεί ένας ασφαλής τρόπος δανεισμού της προτομής, χωρίς ακόμα να έχει ξεκαθαρίσει τι πρόκειται να γίνει.
Μια μακέτα της πρωτεύουσας Ακετατόν, όπου βρέθηκε και η προτομή της Νεφερτίτης.
Το Μουσείο του Βερολίνου, είναι προφανές ότι φοβάται να δανείσει τη Νεφερτίτη, γιατί υποπτεύεται ότι η Αίγυπτος δε θα την επιστρέψει. Η Αίγυπτος, άλλωστε, έχει εγείρει και στο παρελθόν αξιώσεις, θεωρώντας ότι η προτομή της βασίλισσας βγήκε παράνομα από τη χώρα, ενώ το μουσείο που τη φιλοξενεί στα εκθέματά του, απαντά, ότι η προτομή αγοράστηκε νόμιμα και συνεπώς, βγήκε νόμιμα από την Αίγυπτο.
Μια επίσημη απεικόνιση του Φαραώ Ακενατόν και της βασίλισσας Νεφερτίτης, κάτω από τις προστατευτικές ακτίνες του θεού Ατόν. Το βασιλικό ζευγάρι απεικονίζεται εδώ, με τρεις από τις εφτά κόρες του.
Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Η προτομή της Νεφερτίτης είναι γεγονός ότι αγοράστηκε, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, όπως είναι γεγονός ότι δε βγήκε από την Αίγυπτο με καθαρό τρόπο!
Η σύγχρονη περιπέτεια της προτομής της βασίλισσας Νεφερτίτης, αρχίζει το 1912, όταν την ανακάλυψε ο Γερμανός αρχαιολόγος Μπόρχαρντ, στις ανασκαφές που έκανε στη θέση Τελ Ελ Αμάρνα, στις όχθες του Νείλου, στα ερείπια της πρωτεύουσας Ακετατόν, του αιρετικού Φαραώ Ακενατόν. Η Ακετατόν, ήταν η αγαπημένη πόλη της συζύγου του Φαραώ, της Νεφερτίτης. Ήταν εκτός των άλλων, «η πόλη του αιώνιου έρωτα και των λουλουδιών».
Από την πρώτη στιγμή που έπιασε στα χέρια του ο αρχαιολόγος αυτή την προτομή της βασίλισσας, λέγεται ότι έψαχνε τρόπους να τη βγάλει από την Αίγυπτο και να τη στείλει στη Γερμανία. Έτσι, για να μη φαίνεται η εκθαμβωτική ομορφιά του ευρήματός του, πασάλειψε την προτομή με χώματα, όπως την είχε βρει, όταν την ανέσυρε και έτσι, λένε ότι ξεγέλασε τότε τις Αρχές της Αιγύπτου, από τις οποίες είχε αγοράσει το εύρημα, το 1913, ο Γερμανός συλλέκτης αρχαιοτήτων, προστάτης των τεχνών, αλλά και αρχαιολόγος, Τζέημς Σιμόν, και τη μετέφερε στο Βερολίνο. Από τότε, η προτομή της Νεφερτίτης εκτίθεται στο Μουσείο Altes, που τώρα στεγάζεται στο Αιγυπτιακό Μουσείο του Βερολίνου.
Δώδεκα χρόνια μετά τη «φυγή» της προτομής από τη χώρα του Νείλου, και την έκθεσή της στο Βερολίνο, το 1925, η Αίγυπτος ζήτησε την επιστροφή της Νεφερτίτης. Οι Γερμανοί, δέκα χρόνια αργότερα, το 1935, συμφώνησαν να επιστρέψουν την προτομή στο Κάϊρο, και τότε μπήκε στη μέση ο ίδιος ο Χίτλερ και ματαίωσε την επιστροφή της.
Η ίδια η βασίλισσα Νεφερτίτη, όπως και η προτομή της, πέρασε μέσα από θύελλες. Είναι φανερό ότι δεν αγαπητή στο λαό. Φιλόδοξη και επαρμένη, κυνηγούσε με τον σύζυγό της -Φαραώ Ακενατόν- τη χίμαιρα ενός καινούριου Θεού, προκαλώντας ταραχές στη χώρα.
Γεύτηκε, ωστόσο, τη δόξα, τη χλιδή, τους έρωτες, την κραιπάλη, την αποθέωση, αλλά και το διωγμό, την ταπείνωση και την εξαθλίωση. Μια ζωή εντυπωσιακή, αντιφατική, κενόδοξη, με σκαμπανεβάσματα από το ζενίθ μέχρι το ναδίρ, στο πλάι του πλέον αμφιλεγόμενου Φαραώ της 18ης Δυναστείας, του Νέου Βασιλείου της Αιγύπτου. Του Φαραώ Αμένοφη του 4ου, που μετονομάστηκε ο ίδιος σε Ακενατόν, από το όνομα του νέου θεού, που καθιέρωσε στην Αίγυπτο, του Ατόν. Σε αυτόν τον ίδιο θεό, ήταν αφιερωμένη και η καινούρια πρωτεύουσα που έκτισε, η Ακετατόν, σχεδιάζοντάς την μαζί με τη σύζυγό του, τη βασίλισσα Νεφερτίτη.
Μια άλλη απεικόνιση της βασίλισσας Νεφερτίτης, χαραγμένη πάνω σε ασβεστόλιθο και επιχρωματισμένη στη συνέχεια.
Ο Φαραώ Ακενατόν έτρεφε ένα ακατασίγαστο έρωτα για τη Νεφερτίτη, όπως φαίνεται από πολλές παραστάσεις, αλλά και επιγραφές που έχουν σωθεί, όπως το παρακάτω απόσπασμα ενός κειμένου, που αναφέρεται σ' αυτήν:
«...The Heiress, Great in Favour, Lady of Grace, Sweet of Love, Mistress of the South and North, Fair of Face, Gay with two Plumes, Beloved of the Living Aten (the king), the Chief Wife of the King whom he Loves, Lady of the two Lands, Great of Love,
Nefertiti, Living Forever and Ever...»
«...Η κληρονόμος, μεγάλη σε πλεονεκτήματα, Κυρία των χαρίτων, γλυκιά του έρωτα, οικοδέσποινα του Νότου και του Βορρά (σ.σ. των Δύο Γαιών της Αιγύπτου), ωραία στο πρόσωπο, που το κοσμούν τα δυο φτερά (εννοεί το Στέμμα «Ureret» της βασίλισσας, με τα δυο μακριά φτερά). Αγαπημένη του ζωντανού Ατόν (εννοεί του Φαραώ, που θεωρείται η ζωντανή ενσάρκωση του θεού Ατόν), η Πρώτη (τη τάξει) σύζυγος του βασιλιά, που την αγαπά. Κυρία των Δύο Γαιών (εννοεί της Άνω και της Κάτω Αιγύπτου). Ανυπέρβλητη του έρωτα, Νεφερτίτη, που ζει στην αιωνιότητα για πάντα.». Αξίζει να σημειωθεί πάντως, ότι το στέμμα Ureret, που φοράει η Νεφερτίτη είναι το σύμβολο του παλιού Θεού Αμών-Ρα και όχι του θεού Ατόν, που λάνσαρε στην Αίγυπτο η ίδια και ο σύζυγός της.
Το κείμενο αυτό, έχει βρεθεί στην Τελ Ελ Αμάρνα, στα ερείπια της πρωτεύουσας Ακετατόν, εκεί που έχει βρεθεί και η προτομή της αγαπημένης βασίλισσας του Φαραώ.
Το Αιγυπτιακό Μουσείο του Βερολίνου, στο οποίο φιλοξενείται η προτομή της Νεφερτίτης.
Οι αρχαιολόγοι, χρονολογούν την προτομή της Νεφερτίτης, στο 1347 π.Χ., δηλαδή στον 7ο χρόνο από τότε που ανέβηκε στο θρόνο της Αιγύπτου, στο πλευρό του συζύγου της, Φαραώ Ακενατόν, το 1353 π.Χ. Ο Ακενατόν, βασίλεψε στην Αίγυπτο μέχρι το 1336 π.Χ. και εξαφανίστηκε μυστηριωδώς, όπως και η βασίλισσα Νεφερτίτη.
Ίσως είναι το διασημότερο βασιλικό ζευγάρι της Αιγύπτου, που δίνει την εντύπωση ότι ο Φαραώ και η Βασίλισσα, κυβερνούν από κοινού. Μαζί ανέτρεψαν τους παλιούς θεούς, μαζί εμπνεύστηκαν την «υπόσταση» του καινούριου Θεού και μαζί σχεδίασαν την καινούρια πρωτεύουσα. Από κοινού, μοιάζει να ανέτρεψαν τα πάντα, βάζοντας σε περιπέτειες τη Χώρα του Μεγάλου Ποταμού.
Η προτομή, που είναι και σήμερα πέτρα του σκανδάλου ανάμεσα σε δυο μουσεία, φαίνεται ότι κρύβει μια ερωτική ιστορία γεμάτη πάθος, μυστήριο και ίντριγκες. Ανακαλύφθηκε στο εργαστήριο ενός φημισμένου γλύπτη του 14ου π.Χ. αιώνα, του Thutmose που πιστεύεται ότι ήταν και ερωμένος της βασίλισσας Νεφερτίτης, κρυφά ασφαλώς, από το Φαραώ. Ορισμένοι αρχαιολόγοι, πιστεύουν ότι η προτομή της βασίλισσας, που βρέθηκε στο ράφι του εργαστηρίου του γλύπτη Thutmose, δεν ήταν παρά ένα πρότυπο, ένα μοντέλο για τον καλλιτέχνη.
Υπάρχει όμως μια λεπτομέρεια, που χαρακτηρίζει αυτή την προτομή. Το ένα μάτι της, λείπει από τη θέση του. Μερικοί υποστηρίζουν, ότι δε φτιάχτηκε ποτέ από τον καλλιτέχνη, που άφησε την προτομή μισοτελειωμένη, χολωμένος, επειδή η βασίλισσα του ζήτησε να χωρίσουν.
Άλλοι, πάλι, λένε, ότι η θέση που βρέθηκε αυτή η προτομή, πεταμένη μέσα στο εργαστήριο, υποδηλώνει κάποιο καυγά που προηγήθηκε, πιθανόν όταν οι πάντες εγκατέλειπαν αυτή την πόλη, την Ακετατόν, την ώρα που η εξουσία του Φαραώ Ακενατόν είχε καταρρεύσει και ο ίδιος ήταν ήδη άφαντος. Αυτή την ώρα, η βασίλισσα εμφανίζεται να καυγαδίζει με τον ερωμένο της, που ήταν ο επικεφαλής του Οίκου των καλλιτεχνών του Φαραώ, ο γλύπτης Thutmose. Η αιτία του καυγά, παραμένει άγνωστη σε αυτή την εκδοχή, όμως, ο αγανακτισμένος γλύπτης, μοιάζει να εκδικείται την υπερφίαλη βασίλισσα-ερωμένη, βγάζοντας το μάτι της προτομής, που την απεικονίζει και ταυτόχρονα ενός αριστουργήματος που είχε φτιάξει ο ίδιος!
Ένα σπάνιο ακέφαλο γλυπτό, εκπληκτικής ομορφιάς, που είναι το σώμα της βασίλισσας Νεφερτίτης.
Η Φαραωνική Αίγυπτος είναι γεμάτη ίντριγκες, πάθη και άγριες εκδικήσεις. Ιδιαίτερα η περίοδος της βασιλείας του Ακενατόν, που εκτός των άλλων, είναι γεμάτη ταραχές κάθε είδους. Ο Φαραώ βρίσκεται σε διαρκή πόλεμο με τους παλιούς Θεούς και το Ιερατείο. Το Ιερατείο τον υπονομεύει και περιμένει την ευκαιρία να τον ανατρέψει, με τη βοήθεια του αρχαίου Άμμωνα. Οι αξιωματούχοι, αισθάνονται ανασφαλείς με ένα Φαραώ που φαίνεται να αδιαφορεί παντελώς για τους εξωτερικούς εχθρούς της χώρας του, που την απειλούν από παντού. Με τον Ακενατόν και την Νεφερτίτη, η Αίγυπτος μοιάζει να ζει μια χίμαιρα και μια τραγωδία.
Η αγαπημένη βασίλισσα, όπως εμφανίζεται στα κείμενα του ίδιου του Φαραώ Ακενατόν, χάρισε στο σύζυγό της 7 κόρες, αλλά κανένα γιο, ώστε να υπάρχει διάδοχος στο θρόνο. Έτσι, ο Ακενατόν, κατέφυγε σε άλλες, «δευτερεύουσες βασιλικές συζύγους», για να αποκτήσει διαδόχους.
Η καταγωγή της Νεφερτίτης, είναι και αυτή ένας γρίφος. Ορισμένοι πιστεύουν ότι είναι κόρη του Αϋ, ενός αξιωματούχου και Ιερέα, που έγινε και αυτός Φαραώ λίγα χρόνια μετά τον Ακενατόν, με δολοπλοκίες και φόνους, αφού εξόντωσε όλους τους ανήλικους διαδόχους, που είχαν γεννηθεί από τις δευτερεύουσες βασιλικές συζύγους του Ακενατόν, πλην ενός, του Τουταγχαμών, που φόρεσε για λίγο το Διπλό Στέμμα στο κεφάλι του, μέχρι να εξοντωθεί κι αυτός.
Το βασιλικό ονοματόσημο της Νεφερτίτης, που έχει βρεθεί και αυτό στην αγαπημένη της πόλη, στα ερείπια της Τελ Ελ Αμάρνα.
Είναι όμως και αυτοί που υποστηρίζουν, ότι το ίδιο το όνομα της βασίλισσας κρύβει ένα γρίφο, που έχει να κάνει με την αληθινή καταγωγή της. Το όνομα Νεφερτίτη, σημαίνει «Η ΩΡΑΙΑ ΕΧΕΙ ΕΡΘΕΙ». Ετσι, κάποιοι θεωρούν ότι αυτό το όνομα προδίδει μιαν αλήθεια, ότι δηλαδή η Νεφερτίτη έχει έρθει από μακριά, από τη χώρα των Μιτανί. Ήταν μια πριγκίπισσα, κόρη του βασιλιά των Μιτανί, του Tushratta.
Το καλό προφίλ της Νεφερτίτης. Ένα πρόσωπο, που μοιάζει ζωντανό, έτοιμο να αφηγηθεί μια μεγάλη περιπέτεια.
Υποστηρίζουν ακόμη ότι το πραγματικό όνομα αυτής της πριγκίπισσας των Μιτανί, που έγινε γνωστή στην Αίγυπτο, ως βασίλισσα Νεφερτίτη, είναι Tadukhipa.
Εκτός από την επίμαχη προτομή, υπάρχουν ακόμη ένα πλήθος απεικονίσεις της βασίλισσας Νεφερτίτης, που είναι μια από τις πιο φημισμένες βασίλισσες της Φαραωνικής Αιγύπτου. Πολλές από τις απεικονίσεις της Βασίλισσας, καταστράφηκαν από το εξεγερμένο πλήθος, που κατέστρεψε ολόκληρη την πρωτεύουσα Ακετατόν. Το φανερώνουν τα ίδια τα ερείπιά της στην Αμάρνα. Ο λαός, που τον είχε ξεσηκώσει το ιερατείο, δεν άφησε πέτρα πάνω στην πέτρα, για να μην υπάρχει, προφανώς, καμιά ανάμνηση από την «καταραμένη πρωτεύουσα» του αιρετικού Φαραώ.
Ό,τι κι αν έγινε όμως, αυτή η προτομή, που έχει ύψος 48 εκατοστά, είναι σήμερα η πιο διάσημη προτομή στον κόσμο
.
